آزمون مایعات نافذ (Liquid Penetrant Test, PT )

آزمون مایعات نافذ

آزمون مایع نافذ PT که مخفف کلمه انگلیسی Penetrant Test است یکی از روش های بازرسی غیر مخرب جوش NDT است . اساس کار در آزمون غیر مخرب جوش این است که از یه مایع برای مشخص کردن عیوب استفاده میشه به این صورت که در این آزمون مایع به داخل شکاف­ ها و حفره­ های باز که در سطح قطعه جوش وجود دارد نفوذ میکند و با پاک کردن سطح قطعه، مایعات نفوذ کرده در داخل شکاف­ها گیر میافتد و وبه­این طریق مانند یک شناساگر عمل میکند که تمامی عیوب قطعه را شناسایی میکند. ترکیبات مایع نافذ به گونه ای است که می تواند در کوچکترین ترک ها و شکاف ها نفوذ کند.

 آزمون مایعات نافذ روش وسیع و پر کاربرد در بازرسی جوش و تست غیر مخرب است که اساس کار آن کنترل کیفیت قطعات تولیدی میباشد که در این مقاله با انواع مواد و نحوه اعمال آنها بر روی سطوح آشنا خواهیم شد.

شرکت بازرسی خبرگان تهران در بررسی های کنترل و کیفیت که بر روی قطعات جوش انجام میدهد تا عیوب آنها را شناسایی کند از روش آزمون مایعات نافذ بهره میگیرند زیرا یکی از روش های پر کاربرد و متداول است.

اصل اساسی مایع نافذ (Penetrant Media)

در بازرسی غیرمخرب جوش در روش آزمون مایعات نافذ، به ماده‌یی که از ذرات خیلی ریز تشکیل شده که قادر است در داخل ترک ها و شکاف ها نفوذ کند، مایع نافذ گفته می شود.

مــایع نافذ در سه حالت استفاده میشود که به شرح زیر است :

1.ماده نافذ قابل شستشو با آب

2. ماده نافذ قابل استفاده با امولسیون
3.ماده نافذ با حلال مخصوص

روش کار آزمون مایع نافذ PT:

روش کار در آزمون مایعات نافذ به این صورت است که ابتدا سطح قطعه ای که قرار است  آزمایش بر روی آن انجام شود بوسیله مایع نافذ آغشته می شود .البته این مایع نافذ را  همچنین  میتوان به وسیله  اسپری کردن و توسط پاشیدن بر روی سطح قطعه نیز آغشته کرد.

پس از آن مایع نافذ به داخل ترک ها و شکاف های احتمالی موجود در قطعه نفوذ می کند که بعد از پاک کردن سطح قطعه کار از وجود مایع نافذ سطح قطعه کار مانند قبل از آغشتــه کردن سطح به مایع نافذ دیده می شود. سپس مایع نافذی که داخل ترک ها و شکاف ها گیر افتــاده است به سطح قطعه کشیده می شوند و به این صورت عیوب قطعه آشکار میشود.

بازرسی غیر مخرب با مایعات نافذ(PT) در صنایع زیر کاربرد دارد:

• صنایع فضایی برای کنترل مواد تولیدی
• قطعات خودرو مانند قطعات ریخته گری و آهنگری آلومینیم
• تعمیرات و سرویس های منظم قطعات لوکوموتیوهای قطار
• یافتن ترک های خستگی مواد
• کنترل صحت و دقت نتایج به دست آمده از MT
• بازرسی جوش
• ترک سنگ زنی
• ترک کوئنچ

از مزایای آزمون  مایعات نافذ(PT) در بازرسی جوش و تست غیر مخرب جوش میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• اول اینکه روش نسبتا ساده و ارزانی  است.
• دومین مزیت این است که محدودیتی در جنس ماده وجود ندارد .
• سوم اینکه قادر به تعیین محل و اندازه تقریبی عیب است.
• چهارمین مزیت آزمون مایعات نافذ این است که تجهیزات این روش قابل حمل و نقل است.

از معایب آزمون مایعات نافذ(PT)در بازرسی غیر مخرب جوش به شرح زیر است:

• اول این که در این روش فقط عیوب و ناپیوستگی های سطحی قابل شناسایی هستند.
• دومین معایب  این است که در قطعات متخلخل و با سطوح خشن نمی توان استفاده کرد.و همچنین گاهی ترک های عریض و کم عمق شناسایی نمیشوند.
• سوم اینکه اندازه عیوب بزرگتر از اندازه واقعی تخمین زده می شود. 

تا اینجا تا حدودی درباره بازرسی مخرب جوش با آزمون مایع نافذ آشنا شدیم که در ادامه به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت.